Optokuplör; elektriksel bir bağlantı olmadan iki devre arasında ışık yoluyla iletişim sağlar. Foto verici ve alıcıdan oluşan devre elemanıdır.
Optokuplör; farklı akım ve gerilim altında çalışan iki devre arasında elektriksel ve fiziksel olarak yalıtım sağlar. Bir mikroişlemci ile 220V lambayı kontrol etmek için gerekli olan sadece bir optokuplördür.
Optokuplörün bir diğer amacı ise güvenliktir. Bir devrede meydana gelen yüksek gerilim veya aşırı akım arızası diğer devreyi etkilemeyeceğinden koruma sağlanır.
Işığın elektriğe göre daha hızlı ve kayıpsız yayılması optokuplör kullanmanın bir diğer amacıdır. Fiber optik hatlarda bir çeşit optokuplördür.
Optokuplör nasıl çalışır?
Optokuplör; alıcı ve verici olmak üzere iki foto bileşenden oluşan ve tek yönlü çalışan bir devre elemanıdır. Optokuplör’de İnfrared led, akkor telli lamba, neon lamba alıcı, foto direnç (LDR) foto diyot, foto transistör, foto triyak gibi ışığa hassasiyeti olan devre elamanları ise vericidir. Optokuplör genellikle bu iki bileşenin ışık geçirmeyen bir kılıf içinde birbirine karşılıklı konumlandırılması ile imal edilmiştir. (Bunun dışında açık ve hava aralıklı olan tipleri de vardır.)
Optokuplörün giriş uçlarına uygulanan gerilim ile çıkış uçlarındaki foto bileşen hiç bir elektriksel bağlantı olmadan ışık yoluyla iletime geçirir.
Optokuplör çeşitleri
Optokuplörleri kullanılan bileşenlere ve kullanım amacına göre şu şekilde gruplara ayırabiliriz.
Dirençli optokuplör: Işık kaynağı olarak akkor telli lamba, ir led veya neon lamba kullanılmıştır. Işığa duyarlı elaman ise foto direnç (LDR) ‘tir. Hız düşük olduğundan çok fazla kullanım alanı yoktur.
Diyot Optokuplör: Işık kaynağı olarak infrared led kullanılmıştır. Işığa duyarlı devre elamanı ise foto diyottur. Hızı yüksektir.
Transistör Optokuplör: Işık kaynağı olarak infrared led kullanılmıştır. Işığa duyarlı devre elamanı ise fototransistördür. Ortalama bir hıza sahip ve en fazla yaygın olanıdır.
Triak ve SCR Optokuplör: Işık kaynağı olarak infrared led kullanılmıştır. Işığa duyarlı devre elamanı ise foto triyak veya foto silikonlu doğrultucudur.
Katıhal Röle: Işık kaynağı olarak infrared led kullanılmıştır. Işığa duyarlı devre elamanı ise fotodiyot kümesidir. Hızı yavaştan hızlıya değişir.
Bunların dışında tümleşik yapıda lojik çıkışlı veya analog giriş – analog çıkışlı optokuplör uygulamaları da vardır.
